COVID-19

In het voorjaar van 2020 werden we geconfronteerd met de wereldwijde COVID-19 pandemie. Deze crisis heeft nog steeds veel impact op het dagelijks leven van inwoners en organisaties. Ook in onze gemeente zijn de maatschappelijke en economische gevolgen hiervan groot. In maart 2020 schaalden de Veiligheidsregio’s op naar GRIP 4. De crisisbeheersing werd daarna regionaal aangestuurd via een speciaal crisisteam (Regionaal Beleidsteam) onder leiding van de voorzitter van de veiligheidsregio. Vanuit de veiligheidsregio’s werd nauw samengewerkt met het rijk dat de aanpak voor zorg en maatregelen landelijk coördineerde. De burgemeester woonde als voorzitter van de Veiligheidsregio Zeeland wekelijks het Veiligheidsberaad bij, bestaande uit de voorzitters van de 25 Veiligheidsregio’s in Nederland. In dit overleg werd vaak met leden van kabinet overlegd over nieuwe of aangepaste maatregelen.

Effecten op de organisatie
Diverse medewerkers hadden een rol in de regionale bestrijding van de crisis. Zij werkten samen met medewerkers van andere Zeeuwse gemeenten vanuit het team Bevolkingszorg van de Veiligheidsregio. Deze extra inzet ging deels ten koste van reguliere werkzaamheden. Niet alleen op het gebied van de Veiligheidsregio hebben wij extra inzet gepleegd, ook voor de uitvoering van de TOZO, de handhaving, communicatie en dienstverlening hebben wij nieuwe en extra werkzaamheden verricht. Medewerkers werkten grotendeels thuis, tenzij het voor de dienstverlening noodzakelijk was om op kantoor te werken. Daarvoor hebben wij de ict-infrastructuur een extra impuls gegeven om het thuiswerken op grote schaal mogelijk te maken.
Niet alle medewerkers binnen de gemeente konden hun reguliere werkzaamheden uitvoeren, omdat bepaalde taken tijdelijk tijdens de lockdown niet uitgevoerd konden worden. Deze groep medewerkers heeft zich ingezet voor andere werkzaamheden. In plaats van zwemles geven, werden de zwembaden schoongemaakt. Medewerkers hebben onder andere zwerfvuil opgehaald, extra ondersteuning geboden bij de milieustraat en ondersteuning geboden bij het digitaliseren van het archief.

Financiële effecten
Ook had de COVID-19 crisis impact op de financiën. Enerzijds hadden wij minder lasten op het gebied van o.a. representatie, scholing, energie en evenementen. Anderzijds maakten extra kosten voor noodopvang voor kinderen, afvalverwerking, het uitvoeren van de TOZO, een groter beroep op de bijstand en betaalden wij de subsidies en zorgkosten door ter compensatie. Daarnaast hadden we lagere inkomsten door lagere opbrengsten uit eigen bijdragen voor Wmo en het peuteraanbod, lagere opbrengsten van leges en belastingen. Het rijk stelde diverse compensatieregelingen beschikbaar. Een uitgebreid overzicht over de COVID-19 crisis treft u aan in de paragraaf COVID-19.

Op 13 juni 2020 is de Regio Deal Zeeuws-Vlaanderen 'Zeeuwen zelf aan zet' tussen Rijk en de regio ondertekend. Hierin is een Rijksbijdrage van € 7.500.000 inclusief BTW, voor een programma met 18 (evt vervangen door: achttien) projecten vastgelegd. De gemeente Terneuzen is kassier van de Regio Deal. In 2020 ontvingen we de eerste tranche middelen van het Rijk waarna wij de subsidiebeschikkingen afgeven aan de projecten. Het programmabureau voerde met alle projecten een startgesprek. Daarin werd besproken of de projecten startklaar zijn. Verder zijn de projecten getoetst op staatssteun. De tweede tranche beschikkingen volgt later in 2021. 

In 2020 lag de nadruk binnen het Sociaal Domein (Jeugdwet, Participatiewet en Wet maatschappelijke ondersteuning) op de verdere uitwerking van de maatregelen die we moeten nemen om de tekorten binnen het ‘gesloten systeem’ van het Sociaal Domein terug te dringen. Deze maatregelen verwerkten we in de programmabegroting 2021.
Met de financiële effecten daarvan hebben we de taakstelling al voor een klein deel kunnen invullen. Daarnaast pakten we verschillende maatregelen op, zoals de praktijkondersteuner jeugd voor de huisartsen, het maatwerkteam en een aanpak gericht op de Participatiewet die begin 2021 afgerond wordt.

Dit in een jaar waarin de corona-crisis veel capaciteit en aandacht heeft gevraagd, zowel binnen onze eigen organisatie als van onze (keten)partners. De corona-crisis raakt immers in sterke mate de doelgroepen die we vanuit het Sociaal Domein ondersteuning bieden. .

Dit zorgde voor extra druk op de beschikbare middelen, bijvoorbeeld door een toenemende hogere instroom in de bijstand of (landelijke) afspraken over de zorgcontinuïteit. Middelen die, zoals ook de landelijke en regionale onderzoeken naar de voor het sociaal domein beschikbare budgetten bevestigen, toch al zwaar onder druk staan. Helaas leidde dit ook in 2020 nog niet tot aanvullende middelen vanuit het rijk. Besluitvorming hierover is doorgeschoven naar het volgende kabinet.

Op 30 juni 2020 stemde de raad in met de vaststelling van het Integraal huisvestingsplan onderwijs gemeente Terneuzen (IHP). Hierin staan de belangrijkste opgaven op het gebied van onderwijshuisvesting in de komende jaren. In het IHP besteden wij onder meer aandacht aan duurzaamheid en kwaliteit, samenwerking en groei en krimp.
De raad stelde een investeringskrediet beschikbaar voor nieuwbouw in Rivierenbuurt en Hoek. Voor de brede school in Othene stelde de raad budget beschikbaar voor een interne verbouwing.
Wij startten in 2020 het onderzoek op naar het voorkeursscenario voor Westdorpe. Dit onderzoek loopt.

Wij voerden een haalbaarheidsonderzoek uit naar de onderwijshuisvesting in het Voortgezet Onderwijs. Op 17 december 2020 besloot de raad op basis van dit haalbaarheidsonderzoek om in principe in te stemmen met de realisatie van nieuwe huisvesting voor het Lodewijk College op de locatie Zeldenrustlaan in 2028. De raad gaf hierbij aan, dat bij nieuwe stedenbouwkundige ontwikkelingen een heroverweging van de locaties hoort. De raad stelde de opschortende voorwaarde dat ze akkoord moet gaan met de voorstellen die het College doet om financiële dekking te vinden. De raad gaf het college de opdracht mee om voorstellen aan de raad te doen in het kader van de voorbereiding op de Kaderbrief 2022. Ook gaf de raad het college de opdracht om onderzoek te doen naar de mogelijkheden tot doordecentralisatie van middelen aan Stichting Voortgezet Onderwijs Zeeuws-Vlaanderen voor onderwijshuisvesting.

De vraag naar arbeidskrachten is groot in onze gemeente door veel economische ontwikkelingen en infrastructurele projecten. De gemeente wil dat arbeidsmigranten goed in onze gemeente kunnen wonen en inburgeren. We willen deze nieuwe inwoners met ons uitgebreide voorzieningenniveau en ons mooie landschap aan onze gemeente binden.

In 2020 is Homeflex B.V. gestart met de bouw van een complex voor tijdelijke huisvesting aan de Leidinglaan in Sluiskil. Dit complex zal naar verwachting in april 2021 operationeel zijn. Met het Cube Parc Terneuzen (voormalig Philipsterrein) beschikt onze gemeente over twee grootschalige complexen die specifiek bedoeld zijn voor de tijdelijke huisvesting van internationale werknemers.
Onze afspraken om te handhaven waar overlast ontstaat in onze woonkernen hebben ook in 2020 geleid tot handhavingacties. Daarnaast bereiden wij een beleidsnotitie en beleidsregels flexwonen voor. Wij stellen nadere voorwaarden aan tijdelijke verhuur van reguliere woningen en verkrijgen daardoor meer zicht en juridisch grip op deze woonvorm. In 2021 leggen wij de notitie en de beleidsregels voor aan de gemeenteraad

Zowel de Axelsedam als Beurtvaartkade zijn van belang voor het centrum van Terneuzen.  De Axelsedam moet een goede schakel worden tussen de oude en de nieuwe stad. Een hoogwaardige entree van de binnenstad en een knooppunt dat diverse plekken met elkaar verbindt. We willen beleving toevoegen door het water van de kanaalarm weer voelbaar te maken. Verkeersstromen en parkeren moeten goed geregeld zijn, zodat alles goed op elkaar afgestemd is.  Zoals eerder aangegeven, wachten we eerst op de voltooiing van de Kampanje (Kop van de Noordstraat). Dat zal in 2021 het geval zijn. We willen diverse voorbereidingen treffen die nu nog niet zijn uitgevoerd. Het gaat dan om het monitoren van de situatie bij het woon- en winkelcentrum Kennedylaan West. Ook stellen wij nog een programma van eisen op en willen we in overleg met bewoners en ondernemers over het project.
Rond het project Beurtvaartkade waren in 2020 veel ontwikkelingen. Positief is dat we in 2020 de juridische procedure tegen het bestemmingsplan wonnen, waardoor het bestemmingsplan nu onherroepelijk is. Mede-ontwikkelaar en aannemer Sprangers ging in 2020 failliet. Ontwikkelaar Cordeel gaf echter eind 2020 aan het project zelfstandig te willen voortzetten. Helaas stapte Hotel l' Escaut als gevolg van de coronacrisis uit het project.

“Verknopen en verkopen” heeft betrekking op onze kleinschalige initiatieven in het centrum van de stad Terneuzen. Deze initiatieven dragen bij aan een aantrekkelijk en beleefbaar stadscentrum.
In dit kader brengen wij op diverse plekken kunstzinnige beschilderingen aan en voegen extra verlichting toe om accent te kunnen leggen op de diverse (loop)verbindingen en verblijfsgebieden in het centrum. Daarnaast bestickeren we etalages van leegstaande panden, voegen extra zitelementen en groen (“hanging baskets”) toe.
Naast de diverse concrete en direct zichtbare initiatieven maakten wij in 2020 ook een aantal herinrichtingsstudies die wij in 2021 verder willen uitwerken en waar mogelijk uitvoeren. Wij doelen op de aanpak van de openbare ruimte om en nabij de Herengracht en het vergroenen van diverse locaties in de binnenstad.

Met ingang van 2020 krijgen peuters met een risico op onderwijsachterstanden 16 uur peuterspeelzaalwerk/voorschoolse educatie aangeboden. COVID-19 gaf uitdagingen waar het gaat om het verder ontwikkelen van gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid. De focus van onderwijs en kinderopvang lag in 2020 op het organiseren van de noodopvang, het thuisonderwijs en later de opstart van het fysieke onderwijs. Binnen het onderwijsachterstandenbeleid ontwikkelden we een aanbod van voorschoolse educatie tijdens de zomer-, herfst- en kerstvakantie. De Terneuzense zomerschool werd groter en er was een aanbod speciaal voor anderstalige kinderen.

Op het gebied van duurzaamheid bereikten we diverse doelen en werkten we verder aan een aantal belangrijke ontwikkelingen. Zo stelde de gemeenteraad voor de Energietransitie en het landelijk Klimaatakkoord de Regionale Energie Strategie Zeeland vast op 28 mei 2020. In 2020 zijn we gestart met de gemeentelijke Transitievisie Warmte. Dit warmteplan op wijkniveau geeft de route aan naar aardgasloze en energieneutrale wijken in 2050 en zal in 2021 worden vastgesteld. Na het vaststellen van de structuurvisie zonne-energie verleenden we aan zes initiatieven voor zonnepanelenparken onze medewerking. Ook zijn we het project Regeling Reductie Energie (RRE) gestart. Sinds september 2020 kunnen particuliere woningeigenaren acht verschillende energieproducten en –adviezen aanvragen inclusief RRE-subsidie via ons digitale Duurzaam Bouwloket.

In het kader van het Projectplan Verbetering leefomgeving Kanaalzone Sluiskil – Terneuzen werd in 2020 een luchtmeetpunt in Sluiskil geplaatst. Voor het verminderen van zwerfafval tekende wethouder Van Assche het Convenant Schone Schelde. De doelstelling van het convenant is om het zwerfafval in en rond de Wester- en Oosterschelde terug te dringen voor schoner water om schonere oevers en om de toestroom van afval richting de Noordzee te verminderen. Dit doen we met opruimacties en het plaatsen van juttersbakken. Sinds 1 januari 2020 mogen inwoners van de gemeente Terneuzen plastic, blikjes en drankenkartons weer in de grijze container doen.

Daarnaast besteedden wij aandacht aan klimaatadaptatie, door het houden van een risicodialoog-enquête. Via onze regentonnenactie schaften onze inwoners 768 regentonnen aan. Met het opgevangen regenwater kunnen mensen de planten in hun tuin water geven, waarmee ze besparen op kraanwater. Er wordt zo ook veel minder schoon regenwater door het riool afgevoerd. Naast klimaatadaptatie werken wij ook aan natuurontwikkeling. In Sas van Gent realiseerden we een Tiny Forest “’t Sasje” met medewerking van kinderen van obs De Statie.

Ook investeerde de gemeente in duurzame mobiliteit. Zo hebben wij twee elektrische auto’s aangeschaft voor dienstreizen. En we hebben 50 openbare oplaadpalen voor elektrische auto’s laten plaatsen.

De invoering van de Omgevingswet vraagt veel van onze organisatie. In april 2020 bepaalde de Minister dat de inwerkingtreding van de wet met een jaar opschuift naar 1 januari 2022. Om de wet verantwoord te kunnen invoeren dienen er een aantal acties minimaal te zijn uitgevoerd. De lijst met acties is in de loop van 2020 een aantal malen bijgesteld. Zowel binnen de Zeeuwse samenwerking als intern voeren we deze acties uit, zodat wij gereed zijn voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet.

Om vanaf 2021 de verplichte rechtmatigheidsverantwoording af te leggen hebben wij in 2020 verder gewerkt aan het verbeteren van onze administratieve organisatie en interne beheersing.
De tussentijdse rapportage van de accountant (boardletter 2020) geeft aan dat we stappen hebben gezet om hier in 2021 aan te voldoen.

In 2019 besloot de gemeenteraad om de algemene voorziening zo-net te beëindigen door de invoering van het abonnementstarief. Alle klanten van zo-net zijn in 2020 opnieuw beoordeeld. Het resultaat hiervan was dat het grootste deel van de klanten het recht op hulp bij huishouden behoudt.
Onderdeel van de transitie is de overdracht van klanten en medewerkers naar een zorgaanbieder. Dit proces verloopt via een aanbesteding. Omdat dit zorgvuldig moet gebeuren en de voorbereiding tijd kost, vindt de overdracht medio 2021 plaats. De dienstverlening via zo-net liep door in 2020 en ook in 2021, zolang er nog geen andere zorgaanbieder bekend is.

Naast de transitie hulp bij huishouden speelden nog andere onderwerpen bij aan-z. In oktober besloot het algemeen bestuur van aan-z over de aanstelling van de directeur bij aan-z. Een geschil over het salaris en de aanstelling van de directeur bij aan-z leidde tot het vertrek van wethouder Stoker. In november 2020 besloot de gemeenteraad over de begroting 2021 en de zienswijze op de begroting van aan-z. In deze zienswijze nam de gemeenteraad een extra passage op over het salarisniveau en de aanstelling van de directeur van aan-z.
De gemeenteraad besloot in december 2020 om een commissie in te stellen. Deze commissie voerde een onderzoek uit naar de structuur en besluitvorming bij aan-z en de samenwerking tussen aan-z en de gemeente. Dit onderzoek moet leiden tot voorstellen voor verbetering in de structuur, besluitvorming en werkwijze tussen gemeente. Deze verbeteringen gelden in de eerste plaats voor aan-z zelf, maar ook voor overige verbonden partijen.

De gemeenteraad besloot in december 2020 om een commissie in te stellen. Deze commissie voert een onderzoek uit naar de structuur en besluitvorming bij aan-z en de samenwerking tussen aan-z en de gemeente. Dit onderzoek moet leiden tot voorstellen tot verbetering in de structuur, besluitvorming en werkwijze tussen gemeente en aan-z, maar ook bij overige verbonden partijen.

De afgelopen jaren waren er financiële-en kwaliteitsproblemen bij de Gecertificeerde Instelling (GI) Intervence. Verschillende keren verleenden de dertien Zeeuwse gemeenten een instandhoudingsbijdrage aan Intervence. Maar in 2020 bleken de problemen bij Intervence zodanig dat eind november 2020 besloten is het contract van Intervence niet te verlengen en de lopende zaken over te dragen naar de andere drie gecontracteerde GI’s in Zeeland.

Tijdens het proces is nauw samengewerkt met het ministerie, de inspecties en de jeugdautoriteit. Het ministerie wilde afspraken maken over de continuïteit van zorg. Daarom kwam er de afspraak om de uitvoering van de overdracht te beschrijven in een transitieplan. Het ministerie drong erop aan dat er een terugvaloptie in het transitieplan zou worden opgenomen. Die terugvaloptie is overname van Intervence door Jeugdbescherming (JB) West.

Dit concepttransitieplan is begin februari 2021 gedeeld met betrokken partijen volgens de gemaakte afspraken. De inspecties keurden het conceptplan niet goed omdat zij zich zorgen maken over het leveren van zorg door één van de overnemende GI’s. Het ministerie wil graag nader onderzoeken of de terugvaloptie de beste optie is in deze situatie. De verwachting is dat de terugvaloptie hoge(re) kosten met zich mee zal brengen voor de gemeenten. Daarom dringen de gemeenten aan op financiering vanuit het ministerie voor deze hogere kosten.

In februari 2019 sloten wij een deel van de Westkade te Sas van Gent af. De constructie was zo instabiel geworden dat er door de kans op instorting van de kade gevaar zou kunnen ontstaan voor weggebruikers. Begin 2020 rondden wij de gesprekken af met Rosier en Rijkswaterstaat. De civieltechnische en waterbouwkundige voorbereidingen voor deze complexe constructie als ook de vergunningaanvragen werden afgerond, waarna in het voorjaar 2020 met de werkzaamheden van de reconstructie werd gestart. Gedurende de rest van het jaar is hard gewerkt om de kade zo snel mogelijk weer terug open te krijgen. Vanaf eind maart 2021 rijden er weer auto’s over de Westkade en is Sas van Gent weer optimaal bereikbaar.